Yenilenebilir Enerji ve Enerji İthalatının Cari Denge Üzerindeki Etkisi: Panel Veri Analizi
Sayı / OnlineFirst
Sayı 1/1
Yıl / Cilt / Sayı
2024 / 1 / 1
Anahtar Kelimeler
yenilenebilir enerji, enerji ithalatı, cari denge, panel veri analizi, OECD
Yazar/lar
Süleyman Emre Özcan1 
, Caner Demir2
1 Prof. Dr., Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Salihli İİBF, İktisat Bölümü, Manisa/Salihli, Türkiye. E-posta: suleyman.ozcan@cbu.edu.tr
2 Doç. Dr., Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Salihli İİBF, İktisat Bölümü, Manisa/Salihli, Türkiye. E-posta: canerdemir@cbu.edu.tr
Öz
Bu çalışma, yenilenebilir enerji kullanımının ve enerji ithalatının cari işlemler hesabı üzerindeki etkilerini incelemektedir. Enerji ithalatının payı, günümüz ekonomilerinin dış ticaret faaliyetleri içerisinde her geçen gün artmaktadır. Bunun yanı sıra pek çok ülke, özyeterlilik düzeylerini artırabilmek adına enerji ithalatına olan bağımlılığını azaltmak için çeşitli politikalar tasarlamaktadır. Yenilenebilir enerji üretim ve tüketimini yaygınlaştırmak ise enerji ithalatını azaltma potansiyeli taşımasının yanı sıra sürdürülebilir bir gelecek inşa etmeyi de mümkün kılacağı için ülkelerin cari işlemler dengesi üzerinde olumlu etkiler gösterebilir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada 2000- 2014 dönemini kapsayan ve 123 adet ülkenin yer aldığı bir panel veri analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, OECD grubu ülkelerde yenilenebilir enerji kullanımı, cari işlemler dengesi üzerinde pozitif bir etkiye sahipken OECD grubu dışındaki ülkelerde negatif bir etki göstermektedir. Bu durum, OECD dışındaki ülkelerin büyük ölçüde konvansiyonel enerji kullanımına bağlı olmasından kaynaklanmaktadır. Bunun yanı sıra OECD dışındaki ülkelerde yenilenebilir enerji yatırımları da büyük oranda ithalata bağımlı bir şekilde işlediği için 2000’li yılların ilk 15 yılını kapsayan bu analiz döneminde, cari işlemler dengesi üzerinde henüz olumlu etkileri görememek sürpriz değildir. Enerji ithalatı ve nominal döviz kurunun ise tüm örneklem tahminlerinde cari işlemler dengesi üzerinde sırasıyla negatif ve pozitif etki gösterdiği gözlenmiştir.
Kaynakça
Aïssa, M. S. B., Jebli, M. B., & Youssef, S. B. (2014). Output, renewable energy consumption and trade in Africa. Energy Policy, 66, 11-18. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2013.11.023
Apergis, N., & Payne, J. E. (2010a). Energy consumption and growth in South America: Evidence from a panel error correction model. Energy Economics, 32(6), 1421-1426. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2010.04.006
Apergis, N., & Payne, J. E. (2010b). Renewable energy consumption and growth in Eurasia. Energy Economics, 32(6), 1392-1397. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2010.06.001
Apergis, N., & Payne, J. E. (2011). Renewable and non-renewable electricity consumption–growth nexus: Evidence from emerging market economies. Applied Energy, 88(12), 5226-5230. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2011.06.041
Arellano, M., & Bond, S. (1991). Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment equations. Review of Economic Studies, 58(2), 277-297. https://doi.org/10.2307/2297968
Arslan, E., & Solak, A. (2019). Türkiye’de yenilenebilir enerji tüketiminin ithalat üzerindeki etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 10(17), 1380-1407. https://doi.org/10.26466/opus.521269
Aslani, A., Helo, P., & Naaranoja, M. (2014). Role of renewable energy policies in energy dependency in Finland: System dynamics approach. Applied Energy, 113, 758-765. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2013.08.015
Ateş, M. H., Çakan, D. C., & Kurtoğlu, S. (2023). Yenilenebilir enerji ve cari işlemler dengesi analizi: ARDL sınır testi yaklaşımı. İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(Özel Sayı), 346-365. https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1352760
Bhattacharya, M., Paramati, S. R., Ozturk, I., & Bhattacharya, S. (2016). The effect of renewable energy consumption on economic growth: Evidence from top 38 countries. Applied Energy, 162, 733-741. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2015.10.104
Bildirici, M., & Kayıkçı, F. (2022). Renewable energy and current account balance nexus. Environmental Science and Pollution Research, 29, 48759-48768. https://doi.org/10.1007/s11356-022-19286-9
Blundell, R., & Bond, S. (1998). Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal of Econometrics, 87, 115-143. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(98)00009-8
Bulut, U., & Muratoglu, G. (2018). Renewable energy in Turkey: Great potential, low but increasing utilization, and an empirical analysis on renewable energy-growth nexus. Energy Policy, 123, 240-250. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2018.08.057
Carfora, A., Vega Pansini, R., & Scandurra, G. (2022). Energy dependence, renewable energy generation and import demand: Are EU countries resilient? Renewable Energy, 195, 1262-1274. https://doi.org/10.1016/j.renene.2022.06.098
Chen, C., Pinar, M., & Stengos, T. (2020). Renewable energy consumption and economic growth nexus: Evidence from a threshold model. Energy Policy, 139, Article 111295. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2020.111295
Chien, T., & Hu, J.-L. (2008). Renewable energy: An efficient mechanism to improve GDP. Energy Policy, 36(8), 3045-3052. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2008.04.012
Doğan, E. (2016). Analyzing the linkage between renewable and non-renewable energy consumption and economic growth by considering structural break in time-series data. Renewable Energy, 99, 1126-1136. https://doi.org/10.1016/j.renene.2016.07.078
Doğan, E., Altinoz, B., Madaleno, M., & Taskin, D. (2020). The impact of renewable energy consumption to economic growth: A replication and extension of Inglesi-Lotz. Energy Economics, 90, Article 104866. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2020.104866
Doğan, E., & Öztürk, I. (2017). The influence of renewable and non-renewable energy consumption and real income on CO2 emissions in the USA: Evidence from structural break tests. Environmental Science and Pollution Research, 24, 10846-10854. https://doi.org/10.1007/s11356-017-8786-y
Gökçe, C., & Demirtaş, G. (2018). Cari denge açısından yenilenebilir enerjinin rolü: Avrupa Birliği ve Türkiye için panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi, 25(3), 641-654. https://doi.org/10.18657/yonveek.452107
Gyimah, J., Yao, X., Tachega, M. A., Hayford, I. S., & Opoku-Mensah, E. (2022). Renewable energy consumption and economic growth: New evidence from Ghana. Energy, 248, 123559. https://doi.org/10.1016/j.energy.2022.123559
Hosseinabad, E. R., & Moraga, R. J. (2020). The evaluation of renewable energy predictive modelling in energy dependency reduction: A system dynamics approach. Applied Management Science, 12(1), 1-22. https://doi.org/10.1504/IJAMS.2020.105295
İnançlı, S., & Akı, A. (2020). Türkiye’nin enerji ithalatı ve yenilenebilir enerji arasındaki ilişkinin ampirik olarak incelenmesi. Econder International Academic Journal, 4(2), 551-565. https://doi.org/10.35342/econder.849015
Jebli, M. B., & Youssef, S. B. (2015). Output, renewable and non-renewable energy consumption and international trade: Evidence from a panel of 69 countries. Renewable Energy, 83, 799-808. https://doi.org/10.1016/j.renene.2015.04.061
Karadaş, H. A., & Işık, H. B. (2018). Türkiye’de yenilenebilir enerji kullanımının CİB açıkları üzerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 872-882. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2979
Khan, S. A. R., Zhang, Y., Kumar, A., Zavadskas, E., & Streimikiene, D. (2020). Measuring the impact of renewable energy, public health expenditure, logistics, and environmental performance on sustainable economic growth. Sustainable Development, 28(4), 833-843. https://doi.org/10.1002/sd.2034
Kukharets, V., Hutsol, T., Kukharets, S., Glowacki, S., Nurek, T., & Sorokin, D. (2023). European Green Deal: The impact of the level of renewable energy source and gross domestic product per capita on energy import dependency. Sustainability, 15, Article 11817. https://doi.org/10.3390/su151511817
Maji, I. K., Chindo, S., & Abdul-Rahim, A. S. (2019). Renewable energy consumption and economic growth nexus: A fresh evidence from West Africa. Energy Reports, 5, 384-392. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2019.03.005
Menegaki, A. N. (2011). Growth and renewable energy in Europe: A random effect model with evidence for neutrality hypothesis. Energy Economics, 33(2), 257-263. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2010.10.004
Minh, T. B. H., & Bui, V. (2022). Evaluating the relationship between renewable energy consumption and economic growth in Vietnam, 1995–2019. Energy Reports, 9, 609-617. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2022.11.074
Odhiambo, N. M. (2010). Energy consumption, prices and economic growth in three SSA countries: A comparative study. Energy Policy, 38(5), 2463-2469. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2009.12.040
Omri, A., Mabrouk, N. B., & Sassi-Tmar, A. (2015). Modeling the causal linkages between nuclear energy, renewable energy and economic growth in developed and developing countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 42, 1012-1022. https://doi.org/10.1016/j.rser.2014.10.046
Öcal, O., & Aslan, A. (2013). Renewable energy consumption–economic growth nexus in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 28, 494-499. https://doi.org/10.1016/j.rser.2013.08.036
Özcan, B., & Öztürk, İ. (2019). Renewable energy consumption-economic growth nexus in emerging countries: A bootstrap panel causality test. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 104, 30-37. https://doi.org/10.1016/j.rser.2019.01.020
Öztürk, I., & Acaravci, A. (2010). The causal relationship between energy consumption and GDP in Albania, Bulgaria, Hungary and Romania: Evidence from ARDL bound testing approach. Applied Energy, 87(6), 1938-1943. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2009.10.010
Pao, H.-T., & Tsai, C.-M. (2010). CO2 emissions, energy consumption and economic growth in BRIC countries. Energy Policy, 38(12), 7850-7860. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2010.08.045
Paramati, S. R., Sinha, A., & Dogan, E. (2017). The significance of renewable energy use for economic output and environmental protection: Evidence from the Next 11 developing economies. Environmental Science and Pollution Research, 24, 13546-13560. https://doi.org/10.1007/s11356-017-8985-6
Payne, J. E. (2009). On the dynamics of energy consumption and output in the US. Applied Energy, 86(4), 575-577. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2008.07.003
Roodman, D. (2009). How to do xtabond2: An introduction to difference and system GMM in Stata. The Stata Journal, 9(1), 86-136.
Sadorsky, P. (2009). Renewable energy consumption and income in emerging economies. Energy Policy, 37(10), 4021-4028. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2009.05.003
Tang, C. F., Tiwari, A. K., & Shahbaz, M. (2016). Dynamic inter-relationships among tourism, economic growth and energy consumption in India. Geosystem Engineering, 19(4), 158-169. https://doi.org/10.1080/12269328.2016.1162113
Topcu, B. A. (2022). Yenilenebilir enerji tüketimi ve enerji ithalatının cari açık üzerindeki etkisi: Enerji ithalatında lider ülkeler örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(26), 1-15. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1086547
Uçak, S. (2019). Yenilenebilir enerji-cari denge: Kırılgan beşli örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3), 106-122. https://doi.org/10.11611/yead.584185
Uysal, D., Yılmaz, K., & Taş, T. (2015). Enerji ithalatı ve cari açık ilişkisi: Türkiye örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78. https://doi.org/10.18506/anemon.22254
Ürkmez, İ., & Okyar, M. C. (2022). The effect of renewable energy on energy import dependence: An empirical analysis in Turkey. SIYASAL: Journal of Political Sciences, 31(2), 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416
Vaona, A. (2015). The effect of renewable energy generation on import demand. Renewable Energy, 86, 354-359. https://doi.org/10.1016/j.renene.2015.07.062
Yalçın, H. E., & Yalçın, C. (2021). Enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve cari işlemler dengesi: Ekonometrik bulgular ve Türkiye için senaryo analizleri (Working Paper No. 21/29). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. https://tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Arastirma+Yayinlari/Calisma+Tebligleri/2021/21-29