Avrasya Jeopolitiğinin Türk Enerji Politikası ve Çevresel Güvenlik Üzerindeki Rolü: Etkileşimler ve Yeni Dinamikler

Öz

Enerji, bireylerin temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan ve günlük hayatın hemen her alanında kullanılan bir kaynaktır. Ekonomik ve toplumsal kalkınmanın önemli bir unsuru olarak her iki kalkınmanın da gerçekleştirilmesinde sağlam bir temel oluşturan enerji kaynakları; eğitimden sağlığa, istihdamdan altyapı ve ulaşıma kadar birçok sektörü doğrudan etkileyebilecek kritik bir role sahiptir. Ancak, dünya genelinde enerji kaynaklarının eşit dağılmadığı da bilinen bir gerçekliktir. Bu durum, bazı devletlerin enerjiye erişimini diğer devletlere göre daha kolay veya zor olmasına sebep olurken aynı zamanda devletler arasında ekonomik, siyasi ve stratejik çıkar çatışmalarına da yol açmaktadır.

Özellikle sanayileşme dönemi ve sonrası yaşanan gelişmeler enerji ihtiyacını ve talebini arttırmıştır.  Bu artan talep ise büyük güçlerin enerji zengini bölgelere yönelmesi ve bu enerji kaynaklarını kontrol etmek amacıyla birbirleriyle rekabete girmesiyle sonuçlanmıştır. Bu çalışmanın araştırma sahası olarak belirlediği dünyada enerji kaynakları bakımından önemli bir yeri bulunan Avrasya jeopolitiği de böyle bir rekabetin yaşandığı ve hatta üzerinde Yeni Büyük Oyunun oynandığı ve oyunda Türkiye de dahil çeşitli aktörlerin etkili olduğu stratejik bir coğrafyadır. Aktörlerinin devletlerine daha fazla enerji kaynağı sağlayarak hem üretimi hem de tüketimi arttırmak suretiyle ekonomik kalkınmayı hedefledikleri bu oyunda, göz ardı edilen çevredir. Enerji kullanımı ve çevre arasındaki ilişki, günümüz dünyasının karşılaştığı en önemli sürdürülebilirlik meselelerinden biridir.  Enerji kullanılarak gerçekleştirilen faaliyetlerin maliyetini çevre ödemektedir. Çevre kirliliği ve bu bağlamda çevresel güvenlik hem Türkiye’nin hem de tüm devletlerin ortak sorunudur.

Bu çalışmada, Avrasya jeopolitiğinde oynanan stratejik oyunlar sonucunda Türk enerji politikasının değişimini ve dönüşümüne odaklanılmaktadır. Ayrıca, Türkiye’nin çevresel güvenlikle ilgili politikaları incelenerek çevresel güvenliğin tehdit altında olup olmadığı sorusu yanıtlanmaya çalışılacaktır.